LABORATORIUM NARODOWEJ SAMORZĄDNOŚCI
Dzięki rewolucyjnemu przyrostowi możliwości komunikacyjnych, chcąc nie chcąc, stajemy się uczestnikami coraz większej liczby społeczności. Nie tylko wydzielonych wyraźnymi statusami, jak zamieszkanie w danym regionie, wykształcenie w danym zawodzie czy zatrudnienie w określonej branży, ale i wyrastających ze znaków narodowej tożsamości i zależnych od naszego poczucia odpowiedzialności za trwałość jego wartości. Oparta na poczuciu obywatelskiej odpowiedzialności skłonność do samorządzenia sprawami swojej społeczności, może się zatem ujawniać w takich wymiarach lokalności na jakie pozwala nasza kultura.
Takim przejawem narodowej samorządności jest Kwietny Bieg – polskie dziecko Jana Pawła II i Internetu.
Od sześciu lat, w rocznicę Pierwszej Pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny, w trakcie wielu społecznie rozwijanych wydarzeń kulturalnych, członkowie Stowarzyszenia 10 Czerwca wraz ze swoimi współpracownikami i gośćmi, wspominają rolę naszego największego rodaka w odzyskiwaniu przez Polskę politycznej niepodległości. Zaczynem dla tego obyczaju były konferencja zorganizowana w Krakowie w roku 2003 – „Jan Paweł II u źródeł trzeciej niepodległości” oraz cykl seminariów w krakowskim Instytucie Jana Pawła II pod tym samym tytułem. Pierwszą z otwartych imprez odwołujących się do poza religijnych formacji kulturowych Jana Pawła II zorganizowaliśmy 10 czerwca 2004 roku, czyli w jubileusz 25 - lecia pierwszej papieskiej mszy świętej na krakowskich Błoniach. Składały się na nią długodystansowy „Kwietny Bieg”, koncert zespołów z kilku regionów Polski „Jesteś z nami” oraz wystawa materiałów z okresu Pierwszej Pielgrzymki.
Obecnie aktywność naszego stowarzyszenia ogniskuje sportowo – turystyczno – edukacyjno – patriotyczny Kwietny Bieg składający się z dwóch sztafet, rozgrywanych równocześnie pomiędzy 26 maja a 10 czerwca na długościach 3.530 kilometrów. SZTAFETA DYSTANS rozgrywana jest wokół krakowskich błoń, SZTAFETA SĄSIADÓW wokół granic Polski. Sportowy charakter tego wydarzenia, bezpośrednie upowszechnianie kultury fizycznej, jest podjęciem jednego ze wskazań Jana Pawła II. Zaproszeniu do Kwietnego Biegu towarzyszy zaproszenie do powiązanych z nim kilku wydarzeń turystycznych i edukacyjnych. Ale fundamentem naszego współdziałania, przesłanką ofiarności jego współorganizatorów jest poczucie odpowiedzialności za owocowanie dzieła Jana Pawła II w naszej kulturze. Poczucie odpowiedzialności za wykorzystanie osoby i dzieła Jana Pawła II dla umacniania narodowej pamięci i tożsamości Polaków.
Dlatego idea Kwietnego Biegu obejmuje obok kategorii sportu – turystyki – edukacji również patriotyzm. Formy jego wyrażania dojrzewają zależnie są od wrażliwości i kreacyjności współorganizatorów konkretnych ogniw Kwietnobiegowego łańcucha.
Ale pierwszym przejawem owocowania polskości poprzez Kwietny bieg jest sama formuła organizacyjna wykorzystująca pięć elementów charakterystycznych dla polskiej kultury.
Historyzm – uznanie dla doświadczenia historycznego przy budowaniu światopoglądu politycznego – ujawnia się poprzez przyjęcie dla celebrowania pamięci Jana Pawła II, symboliki: czasu, miejsca i klimatu czerwca 1979.
Kwietny Bieg corocznie kończy się w dniu 10 czerwca (czyli w kolejną rocznicę Bierzmowania dziejów), wykorzystuje trasę opartą o krakowskie Błonia (które od pierwszej wizyty uzyskały status narodowego sanktuarium) i symbolikę kwietnego otoczenia Pielgrzyma przez witający naród.
W polskiej tradycji historyzm jest podstawą politycznego realizmu.
Równość i wolność – uznanie dla równości praw każdego obywatela do wolności jako podstawy stosunków społecznych – ujawnia się poprzez otwartość Kwietnego Biegu dla wszystkich uczestników.
Kwietny Bieg jest zaproszeniem dla wszystkich osób szanujących kulturę fizyczną, które mogą samodzielnie określić zakres swojego uczestnictwa.
W polskiej tradycji równość i wolność każdego obywatela są podstawą normą stosunków społecznych opartą na chrześcijańskim nakazie miłości bliźniego.
Dobro wspólne – uznanie efektów bezinteresownego współdziałania wspólnoty za jej współwłasność – ujawnia się poprzez wprowadzenie do kultury życia narodowego Polaków nowego obyczaju sportowego celebrowania pamięci Jana Pawła II.
Kwietny Bieg jest organizowany na zasadzie łańcucha gminnych ogniw współorganizujących na zasadzie solidarności poszczególne etapy Sztafety Sąsiadów z wykorzystaniem pracy i środków materialnych uczestników i obserwatorów projektów.
W polskiej tradycji bezinteresowność w stanowieniu dobra wspólnego jest wyrazem spełnienia powinności obywatelskich wobec państwa.
Różnorodność – uznanie dla organizowania się obywateli wokół samodzielnie podejmowanych zadań w różnych formach instytucjonalnych - ujawnia się poprzez wielorakie wykorzystywanie montaży środków prywatnych – społecznych - komercyjnych – fiskalnych w konkretnych węzłach organizacyjnych Kwietnego Biegu.
Kwietny Bieg jest inicjatywą budowaną na zasadzie łańcucha gminnych ogniw tworzonych przez indywidualne osoby, stowarzyszenia, szkoły wspierane w różnej formie przez władze konkretnych gmin i powiatów.
W polskiej tradycji różnorodność w rozwiązywaniu problemów na poziomie lokalnym zgodnie z zasadą subsydiarności, jest fundamentem samorządności wspólnot gminnych, powiatowych i wojewódzkich.
Policentryzm – akceptacja rozproszenia stołecznych funkcji w państwie na kilka ośrodków metropolitalnych – ujawnia się poprzez akceptację uczestników Kwietnego Biegu dla roli Krakowa jako stolicy polskiej pamięci.
Kwietny Bieg, budując ogólnopolską infrastrukturę społeczną do kultywowania poza religijnej celebracji pamięci Jana Pawła II, pozwala na wprowadzanie do kultury narodowej pojęć i obyczajów opartych na krakowskich kamieniach.
W polskiej tradycji policentryzm funkcji metropolitalnych dekoncentrował władzę polityczną tworząc warunki do rozwoju systemu parlamentarnego i zrównoważonego rozwoju kraju.
Dzięki mniej lub bardziej uświadomionemu poczuciu adekwatności formuły Kwietnego Biegu do pożądanych właściwości naszego społecznego współdziałania, krakowskim inicjatorom udało się zainspirować wiele osób do pracy i innej ofiarności. Wykorzystując ciągłość granic administracyjnych naszego państwa samorządnie sprecyzowaliśmy specyficzną więź nadgranicznych społeczności zakorzenionych w polskiej kulturze. Odczytując janopawłowo współczesną lokalność obwarzanka sprecyzowaliśmy opartą na narodowym fundamencie więź odpowiedzialności. Ty samym spełniliśmy pierwszy warunek samorządności narodowej.
Drugim warunkiem jest wykorzystywanie zasady partnerstwa prywatno – publicznego. W znakomitej większości gmin naszymi partnerami stały się ich „samorządowe” władze. Wiele zasobów materialnych pozyskujemy nie tylko z ofiarności osób prywatnych ale i od komercyjnych reklamodawców.
Dla efektywniejszego związania potencjałów organizacyjnych Kwietnego Biegu, zapewnienia stabilności organizacyjnej i możliwości wykorzystania wszystkich możliwości rozwoju przedsięwzięcia dostępnych dzięki rynkom finansowym, w przyszłym roku jego inicjatorzy zamierzają utworzyć przedsiębiorstwo społeczne o statusie spółki prawa handlowego. I to pomimo braku specjalnych uregulowań dla takiej formy partnerstwa prywatno – publicznego i bagażu złych doświadczeń z dotychczasowych uregulowań ustawowych.
Odpowiednio do odwagi w podejmowaniu narodowej samorządności, inicjatorzy Kwietnego Biegu zamierzają podjąć się pionierskiego testowania, nowych form upodmiatawiania obywatelskiej aktywności. Form odpowiednich dla finansów publicznych pomocniczego państwa.
Andrzej Madej,
Kraków, lipiec 2008.